Τι είναι η Ξερολιθιά?
Η ξερολιθιά είναι ένα είδος τοιχοποιίας που κατασκευάζετε από ακανόνιστη πέτρα αλλά χωρίς συνδετικό υλικό, δλδ χωρίς τον αρμό. Η ξερολιθιά αποτελεί στοιχείο του ελληνικού τοπίου και χαρακτηριστικό της ελληνικής υπαίθρου με έμφαση τις Κυκλάδες και είναι υποψήφια προς ένταξη στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Πρόκειται για μια τεχνική που κρατάει από την αρχαιότητα, καθώς από τότε οι ξερολιθιές χρησιμοποιούνταν για στήριξη εδαφών για τη γεωργία οπού οι αγρότες κατασκεύαζαν για να προστατεύουν το έδαφος από τη διάβρωση, για περίφραξη σε έργα που αποτελούσαν τα όρια των αγρών τους, και για υψηλότερες αποδόσεις καλλιεργειών σε κεκλιμένα εδάφη.
Η τεχνική της ξερολιθιάς δεν απαιτεί πολλά εργαλεία, παρά μονό ένα σφυρί. Ένας έμπειρος τεχνίτης μπορεί να κατασκευάσει από 3 έως 5 τετραγωνικά ανά ημέρα, εφόσον υπάρχουν καλές πέτρες και επαρκείς στον αριθμό. Οι διαστάσεις τέτοιων τοίχων διαμορφωνόντουσαν ανάλογα από τις πέτρες που διαθέτει κανείς σε κοντινή απόσταση και από τη χρήση για την οποία προορίζονταν.
Για να κατασκευαστεί ένας τέτοιος τοίχος χρειάζονταν συνήθως 4 είδη πέτρας: Οι Πέτρες θεμελίωσης που ήταν μεγάλες και επίπεδες ώστε να αντέξουν όλο το βάρος του τοίχου. Ακλουθούσαν οι Πέτρες δόμησης με μικρότερες διαστάσεις και επίπεδη επιφάνεια αλλά δίχως εξογκώματα, σε συνδυασμό με ακόμη μικρότερες πέτρες σύνδεσης για το γέμισμα και τη σύνδεση των δύο επιφανειών των κοιλωμάτων, και τέλος οι Πέτρες επικάλυψης που ήταν μικρότερου πάχους αλλά πιο φαρδιές και χρησιμεύουν για τη στέψη του τοίχου.
Στο σήμερα οι τοίχοι με ξερολιθιά είναι οι πολύτιμοι μάρτυρες μίας παραδοσιακής τεχνικής χτισίματος που χάνεται στα βάθη των αιώνων, παραμένοντας ένα θαυμάσιο παράδειγμα ανακύκλωσης άχρηστων υλικών, διότι κατασκευάζονται από τις πέτρες που μαζεύονται όταν γίνεται ο καθαρισμός των χωραφιών. Τέλος οι κοιλότητες των ξερολιθιών προσέφεραν καταφύγιο σε πολυάριθμα είδη ζώων όπως ερπετά και τα πουλιά.